انواع تراز کدام اند و کاربرد هر کدام چیست؟
یکی از ضروری‌ترین و مهم‌ترین ابزارهای بشر در طول تاریخ یکی از ساده‌ترین اختراعات او بوده؛ ابزاری به نام تراز. از نجاری، بنایی و کارهای ساختمانی، فلزکاری و صنایع تولیدی گرفته تا حتی کاری مثل عکاسی در همه این زمینه‌ها تراز یک ابزار حیاتی به شمار می‌آید. با توجه به این حجم تنوع در کاربردها و استفاده‌کنندگان طبیعتا انواع مختلفی از تراز بر حسب نیاز به وجود امده‌اند. اگر قصد خرید تراز دارید و این تنوع موجود در بازار مقداری شما را سردرگم کرده این نوشته می‌کوشد تا در حد توان به شما در این زمینه کمک کند.
انواع تراز
به طور کلی ۵ دسته تراز داریم.
تراز حبابی
این تراز را همه ما دیده و می‌شناسیم. یک حباب کوچک است که داخل یک مایع که معمولا الکل است گیر افتاده. با توجه به زاویه و شیب سطح موقعیت حباب تغییر میکند و فرد با قرار دادن حباب در وسط تراز سعی میکند سطح مورد نظر را کاملا افقی کند. این دسته از ترازها ساده، ارزان و پراستفاده‌ترین مدل در بیان مدل‌های دیگر است. خود این مدل در چند شکل مختلف تولید میشود:
تراز نجاری و بنایی معمولا از جنس چوب، آلومینیوم یا پلاستیک و در طول‌های مختلف ساخته می‌شوند .معمولا طول بیشتر دقت بیشتری برای این ابزار فراهم میکند ولی نوع استفاده و شرایط کاری فرد مهم‌ترین فاکتور در انتخاب اندازه است. پراستفاده‌ترین نوع تراز این مدل است. یک یا چند شیشه حباب‌دار در جهت‌های مختلف دارد که هر کدام برای کنترل سطح افقی، شاغولی یا زاویه ۴۵ درجه استفاده می‌شوند. از نظر شکل و ظاهر هم دو دسته کلی دارند. مکعبی و I. تراز I که به خاطر شکلش به این اسم نامیده شده، نازک و سبک‌تر است و استحکام کم‌تری دارد.
در مقابل ترازهای مکعبی، محکم‌تر هستند و در برابر ضربه مقاومت بیشتری از خودشان نشان می‌دهند و به همین خاطر کمی سنگین‌تر و گران‌تر می‌شوند. ترازهای بنایی هم مکعبی شکل هستند و البته باید با فریم توپر ساخته بشوند تا شرایط سخت کارگاه‌های عمرانی به راحتی آن‌ها را از بین نبرد.
در این بین امکانات اضافه‌ای هم در بعضی مدل‌ها وجود دارد. بعضی از دستگاهها بدنه آهنربایی هم دارند که برای آهنگری و ساخت در و پنجره بسیار کاربردی است ولی براده آهن به خودش جدب میکند که به راحتی می‌تواند باعث خش افتادن روی سطوح بشود. بعضی دیگر از دستگاهها هم از چراغ LED روی شیشه حباب استفاده می‌کنند به کار کردن در تاریکی و نور کم کمک میکند ولی همین مزیت هم تراز را در برابر رطوبت آسیب‌پذیر میکند چون می‌تواند باعث خرابی قسمت‌های الکترونیکی دستگاه بشود.
تراز ریسمانی همان تراز معمولی بالا است که معمولا خیلی کوچک‌تر است و این قابلیت را دارد که از یک ریسمان آویزان میشود. ریسمان را بین دو نقطه می‌بندند و تراز را داخل ریسمان قرار می‌دهند اگر دو سر ریسمان هم ارتفاع باشند ریسمان هم تراز نشان داده میشود. این وسیله برای اجرای سقف کاذب و هر سطح معلق دیگری می‌تواند استفاده بشود هرچند دقت خیلی بالایی ندارد.
ترازجیبی به خاطر ابعاد کوچکش به این اسم معروف شده و در عملکرد تفاوتی با مدل‌های دیگر ندارد. البته طول کوتاهی دارد که روی دقت آن تاثیر منفی خودش را می‌گذارد. از طرفی مهم‌ترین مزیت آن هم همین ابعاد کوچکش است که باعث میشود همیشه بتوان آن را در دسترس نگه داشت و برای فضاهای بسته که ترازهای بزرگ داخل آن نمی‌شود گزینه مناسبی خواهد بود.
برخلاف ترازهای معمولی که فقط در راستای یک خط وضعیت سطح را نشان می‌دهند، تراز کروی دوبعدی است و همزمان افقی بودن سطح در تمامی جهات به وسیله حباب آن قابل نمایش است.
یک مدل تراز دیگر هم با نام صلیبی وجود دارد که کارکرد آن هم دقیقا مشابه مدل کروی است و همزمان در دو جهت عمود برهم سطح را کنترل میکند.
تراز ستون به حالت L شکل طراحی شده که روی هر بال آن یک شیشه حباب است. روی کنج ستون ساختمان یا هر کنج دیگری که شاغول بودن آن مهم است قرار داده میشود تا اجرای صحیح آن از دو وجه مختلف، به طور همزمان مورد بررسی قرار بگیرد.
شیب سنج یا تراز دیجیتال هم یک مدل جدید از این ابزار است. ابزاری که به مرور با توجه به کاربردهایی که دارد استفاده از آن در حال افزایش است. این دستگاه علاوه بر سطح افق، برای کنترل یا اجرای سطوح شیب‌دار هم استفاده میشود. عمده استفاده آن هم در بنایی و هم لوله‌کشی مخصوصا لوله‌کشی فاضلاب است. مهم‌ترین مزیت آن هم صفحه نمایش دیجیتال آن است که زاویه و جهت شیب را نمایش می‌دهد و کار کردن با آن و اجرای یک شیب خاص را خیلی راحت‌تر میکند.
شاغول
خود شاغول هم به نوعی تراز است که فقط در راستای عمودی کاربرد دارد. ساختار ساده آن که به هزاران سال پیش برمیگردد شامل یک وزنه سنگین و یک نخ است که همیشه نوک وزنه که باید به دقت طراحی شده باشد بر اثر نیروی گرانش در راستای نخ قرار میگیرد و علاوه بر کنترل شاغولی برای اندازه‌گیری عمق هم میشود از آن استفاده نمود.
شلنگ تراز
برای تنظیم ارتفاع بین دو نقطه که از یکدیگر فاصله زیادی دارند استفاده میشود. دقت زیادی دارد و بین نقاطی که حتی به یکدیگر دید هم ندارند (مثل نقاط داخل دو اتاق مختلف) یک سطح تراز ایجاد میکند. معمولا در صنعت ساختمان بیشترین استفاده را دارد.
ترازیاب
شامل یک تلسکوپ است که روی سه پایه مخصوصی نصب میشود. در کارهای عمرانی برای فواصل بسیار دور یا دقت‌های خیلی بالا استفاده میشود. علاوه‌بر تعیین خط افق، اختلاف ارتفاع را هم با دقت بالایی اندازه‌گیری میکند. دقت آن به حدی بالا است که در یک کیلومتر می‌توان اختلاف ارتفاع را با خطایی کم‌تر از چند میلی‌متر با آن محاسبه کرد.
تراز لیزری
یک خط لیزر تولید میکند و ارتفاع سطح مورد نظر را به وسیله این شعاع لیزری به اطراف انتقال می‌دهد. این دستگاهها در بعضی موارد کار را خیلی راحت‌تر می‌کنند و مزیت‌های فوق‌العاده‌ای به نسبت ترازهای حبابی می‌توانند داشته باشند. کار کردن با آن علاوه بر اینکه خیلی سریع‌تر است دقت خیلی بالاتری هم دارد ولی قیمت هر کدام از آن‌ها چندین برابر یک مدل معمولی است و در همه موارد هم نمی‌تواند جایگزین آن‌ها بشود. خود این دستگاهها هم به چند دسته تقسیم می‌شوند.
ترازهای ارزان‌تر فقط یک یا چند نقطه لیزری تولید می‌کنند که روی سطح مود نظر تابانده میشود و تراز ارتفاعی را به عنوان یک نقطه مرجع به آن سطح منتقل میکند.
لیزرهای خطی مدل پرکاربردتر این مدل دستگاهها هستند که یک یا دو خط لیزر عمود بر هم را روی سطح مقابل می‌تابانند. برای ایجاد یک سطح تراز سرتاسری از آن استفاده میشود که از کف سازی گرفته تا نصب کابینت و حتی تنظیم دقیق تابلوی روی دیوار کاربرد دارد. ترازهای لیزری دو محوری انواع گران‌تر و دقیق‌تر همین دستگاه هستند که علاوه بر خط افقی یک خط لیزری سرتاسری عمودی هم تولید می‌کنند که برای کنترل شاغولی و تراز همزمان استفاده میشود.
مدل پیشرفته‌تر همین دستگاه هم تراز لیزری ۳۶۰ درجه است که پوشش لیزری سرتاسری دارد،حرفه‌ای ترین مدل این وسیله به شمار می‌آید و علاوه بر خط افق امکان تنظیم شیب لیزر برای اجرای سطح شیب‌دارد هم در بعضی از مدل‌های این ابزار در نظر گرفته شده.
نوشته‌های مرتبط:
