راهنمای کامل خرید متر به همراه معرفی انواع متر

امروز تقریبا هیچ کار فنی‌ای را نمی‌شود اسم برد که از اندازه گیری با متر بی‌نیاز باشد. نجار، خیاط، آهنگر،‌ لوله‌کش، مهندس، پزشک و … همه در به این ابزار محتاج اند. متر یک ابزار ساده است که ما برای اندازه‌گیری طول یا فاصله از آن استفاده می‌کنیم.

در این نوشته سعی می‌کنیم اول با انواع مختلف متر بیشتر آشنا بشویم و بعد نکاتی که کمک می‌کند یک مدل خوب و مناسب را بخریم بهتر متوجه شویم. معمولا بیشتر شناخت ما از متر، به مترهای دستی برمی‌گردد اما این ابزار انواع دیگری هم دارد. در ابتدا به سراغ انواع متر می‌رویم تا ببینیم کدام نوع از آن نیاز ما را درست‌تر برطرف خواهد کرد.

انواع متر

بر اساس شکل کلی ۵ نوع متر داریم:

متر خیاطی

همان طور که مشخص است که در خیاطی برای اندازه‌گیری پارچه استفاده می‌شود. شکل نواری دارد ولی مثل متر فنری داخل کاور نیست. نرم و انعطاف‌پذیر است تا برای اندازه‌گیری پارچه مناسب باشد. از نظر طول معمولا ۱ تا نهایتا ۳ متر است. نکته مهم این است که باید دقت کرد، به خاطر جنس نرمی که دارد ممکن است به مرور کمی کشیده‌تر بشود و نتواند طول را درست اندازه‌گیری کند؛ به همین خاطر لازم است پس از مدتی حتما با یک متر نو کنترل و درصورت لزوم جایگزین بشود. به علاوه این جنس زودتر از مدل‌های دیگر هم پاره می‌شود و از بین می‌رود.

متر فنری

در بازار به اسم متر جیبی، دستی یا نواری هم فروخته می‌شود. پر استفاده‌ترین و تقریبا ارزان‌ترین نوع است. نوار متر  معمولا از جنس فولاد است و داخل یک کاور پلاستیکی یا فلزی مقاوم قرار گرفته تا هم جا به جایی آن راحت بشود و هم در برابر ضربه‌ها از آن محافظت کند. نوار اندازه‌گیری طول، به یک فنر متصل است که آن را به سمت داخل می‌کشد. هر زمان احتیاج به اندازه‌گیری باشد می‌شود به راحتی آن را بیرن کشید و باز با رها کردن نوار، خودش به طرف داخل جمع می‌شود. به همین خاطر هم متر فنری نامیده شده. ابتدای نوار یک قلاب دارد که می‌شود آن را به جایی که قرار است اندازه‌گیری بشود، گیر انداخت. بعضی از مدل‌ها هم یک قفل دارند که متر را در همان وضعیت نگه می‌دارد و مانع از بسته شدن نوار توسط فنر می‌شود. این‌ها امکاناتی هستند که کمک می‌کنند یک نفر بتواند به تنهایی بدون مشکل با این ابزار کار بکند. برای شناخت متر خوب در ادامه بیشتر خواهیم نوشت ولی مهم‌ترین نکته این است که نوار باید از جنسی باشد که سریع خم نشود ولی در عین حال به هر دو طرف انعطاف‌پذیر باشد. معمولا در مدل‌های متنوعی ساخته می‌شوند اما از ۳۰ سانتیمتری تا ۵ متری بیش‌ترین مدل‌های بازار را تشکیل می‌دهند. مترهای بلندتر تا ۱۰ متری هم در بازار موجود است.

جنس کاور محافظ هم از نکاتی است که در زمان خرید باید به آن نگاهی داشته باشید. کاورهای لاستیکی یکی از بهترین جنس‌ها هستند، مقاومت خوبی دارند و از دست لیز نمی‌خورند. کاور پلاستیکی ارزان‌تر و کم دوام‌تر است و با کوچک‌ترین ضربه‌ها ممکن است بشکند. کاور فلزی‌ هم نوع دیگری است که البته کمتر استفاده می‌شود. در مقابل زنگ و پوسیدگی آسیب‌پذیر ولی در مقابل ضربه بسیار مقاوم است.

متر نواری بلند

یا متر نقشه‌برداری برای اندازه‌گیری طول‌های خیلی بلند استفاده می‌شود. معمولا برای کارهایی مثل اندازه‌گیری و تهیه حدود زمین و ساختمان کاربرد دارد. مترهای خیلی بلندی هستند که حتی تا ۱۵۰ متر طول دارند. جنس نوار آن‌ها انعطاف‌پذیر است و به راحتی قابل خم شدن است. به جای فنر برای جمع کردن نوار معمولا یک دسته دارند.

چرخ متر

یا متر چرخی دیگر نواری نیست اما اساس بسیار ساده‌ای برای اندازه‌گیری فاصله دارد. یک چرخ است که محیط آن دقیق اندازه‌گیری شده. چرخ را روی زمین حرکت می‌دهند، به این ترتیب هر یک دوری که چرخ می‌زند به اندازه محیط خودش متر می‌کند. برای اندازه‌گیری طول‌های خیلی بلند مثل ساخت راه‌ و اندازه‌گیری زمین‌ و موارد مشابه استفاده می‌شود. مهم‌ترین مزیت آن اندازه‌گیری طول‌های بسیار بلند تا چندین کیلومتر و هزینه بسیار پایین تهیه و کار کردن با آن به نسبت ابزارهای دیگر است. به هر حال دقت بسیار کمتری نسبت به مترهای لیزری یا از آن بهتر برداشت‌های نقشه‌برداری دارد. در دو مدل مکانیکی و الکترونیکی ساخته می‌شود. انواع الکترونیکی دقت بالاتری دارند ولی با باتری کار می‌کنند. مهم‌ترین فاکتور بررسی پیش از خرید، دقت دستگاه است و بعد اندازه چرخ. چرخ‌های کوچک به قطر تا ۱۵ سانتی‌متر برای فضاهای کوچکی مثل داخل ساختمان و چرخ‌های بزرگ‌تر برای فضای باز، طول‌های بزرگ و مخصوصا زمین‌های ناهموار سنگلاخی استفاده می‌شوند.

متر دیجیتال

خود این مترها به دو دسته تقسیم می‌شوند متر نواری دیجیتال که همان متر فنری است، با یک صفحه LCD که فاصله اندازه‌گیری شده را نمایش می‌دهد. معمولا یک حافظه کوچک دارند که اعداد اندازه‌گیری شده را در حافظه ذخیره می‌کند. نسبتا دقیق‌تر هستند و در بعضی مدل‌ها امکان محاسبه روی طول‌های اندازه‌گیری شده، یا محاسبه محیط و مساحت وجود دارد.

دسته دوم مترهای لیزری هستند که فاصله را به وسیله لیزر اندازه گیری می‌کنند. مترهای لیزری در حال حاضر بالاترین تکنولوژی را ارئه می‌کنند و امکانات بسیار گسترده‌تری دارند. سرعت مهم‌ترین مزیت آن‌ها است. اندازه‌گیری با این دستگاه فقط با فشردن یک دکمه انجام می‌شود. هر مدلی محدودیت‌های خودش را دارد اما تقریبا همگی طول‌های خیلی بلندتری از مترهای دستی را اندازه می‌زنند (گاهی بیش از ۱۰۰ متر). دستگاه‌های گران‌تر امکانت ویژه‌ای مثل اندازه‌گیری محیط، ‌مساحت و حجم، تبدیل فاصله مایل به افقی، محاسبه طول به روش غیرمستقیم مثلثاتی برای اندازه‌گیری اضلاعی که دسترسی به آن وجود ندارد و بسیاری موارد جالب توجه دیگر را فراهم می‌کنند. اما در سمت دیگر، علامت گذاری با مترهای لیزری سخت است چون فقط را فاصله را می‌خواند ولی مثل متر نواری در واقعیت قابل دیدن نیست. مثلا جدا کردن سی سانتی‌متر با متر لیزری نیازمند چندین اندازه‌گیری است تا با تکرار و آزمون و خطا به فاصله مورد نظر رسید. لیزر به سطحی که برخورد کند همان فاصله را اندازه می‌گیرد به همین خاطر نباید چیزی مانع دید مستقیم بین دو نقطه بشود و باید حتما روبروی آن سطحی وجود داشته باشد تا فاصله را با آن سطح اندازه بگیرد. روی شیشه و سطوح براق برای اندازه‌گیری مشکل دارد و نهایتا قیمت بالا، وابستگی عملکرد دستگاه به باتری و ضعف کارکرد متر لیزری در فضای آزاد همگی بخشی از معایب این دستگاه به شمار می‌آیند. بررسی کامل‌تر این ابزار خود به نوشته‌ای جداگانه نیاز دارد که در آینده به آن خواهیم پرداخت.

نکات مهم پیش از خرید

جنس متر

نوار متر از مواد مختلفی ساخته می‌شود.

نوارهای پلاستیکی ارزان قیمت اند اما ماندگاری چندانی ندارند. پلاستیک معمولا در متر خیاطی استفاده می‌شود و بزرگ‌ترین مشکلی که دارد تغییر طول با گذشت زمان است.

نوار فلزی خیلی مقاوم است و به سختی خراب می‌شود. فقط باید در زمان کار توجه بیشتری داشت تا لبه‌های تیز آن باعث خراش و آسیب نشوند. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این جنس این است که صاف می‌ایستد و از خود در برابر خم شدن استقامت نشان می‌دهد. همین ویژگی هم کمک می‌کند فاصله افقی و اندازه گیری ارتفاع را بتوان خیلی راحت‌تر انجام داد. نوارهای فلزی با روکش پلی استر هم در بعضی مدل‌ها دیده می‌شود. پوشش پلی استر برای افزایش ماندگاری نوار است.

فایبرگلاس هم معمولا در مترهای نقشه برداری استفاده می‌شود. سبک و انعطاف‌پذیر است و بسیار مقاوم. نه به راحتی بریده می‌شود و نه زنگ می‌زند و برای استفاده در محیط باز گزینه بسیار مناسبی است.

ایستادگی

طولی است که می‌شود نوار متر را بیرون آورد و افقی نگه داشت قبل از اینکه بشکند و خم بشود. اگر طول‌های بلندی را اندازه می‌گیرید و نوار را روی هوا نگه می‌دارید برای شما مورد بسیار مهمی است که قبل از خرید حتما باید آن را تست کنید.

عرض نوار

یکی دیگر از فاکتورهای مهم نیز عرض نوار است. لزوما عرض بیشتر به معنی کیفیت بهتر نیست. نوار باریک، متر را جمع‌وجور می‌کند و اندازه آن را کاهش می‌دهد. از طرف دیگر نوار هر چه باریک‌تر باشد در شرایط سخت کارگاهی زودتر می‌شکند، ‌پاره می‌شود یا به هر طریق دیگری احتمالا از بین می‌رود. به علاوه هر چقدر عریض‌تر باشد متر راحت‌تر خودش را صاف نگه می‌دارد.

دقت متر

تقریبا مهم‌ترین گزینه‌ای که برای خرید متر باید درنظر گرفت دقت است. معمولا متر‌ها درجه‌بندی‌های سانتی‌متر و میلی‌متری دارند اما منظور ما از دقت این است که خود این درجه‌بندی‌ها چقدر دقیق هستند؟ زمانی که قرار است یک فاصله اندازه گیری بشود گاهی میلی‌مترها هم مهم هستند و گاهی چند سانتی‌متر اختلاف هم چندان اهمیتی ندارد. این موضوع بستگی به نوع انتظار شما دارد. تقریبا تمام مترهایی که در ابزار فروشی‌ها موجود اند از نظر دقت ارزیابی نشده‌اند. این به این معنی نیست که این مترها دقیق نیستند بلکه به این معنی است که دقت آن‌ها اندازه‌گیری و استاندارد سازی نشده. استانداردهایی برای تعیین این دقت وجود دارد. اگر در کار شما دقت حیاتی است باید از این مدل‌ها استفاده کنید.

کلاس III معمولا دقت مترهای پارچه‌ای نقشه‌برداری است. این کلاس خیلی معمول نیست.

کلاس II بیشتر مترهای حرفه‌ای از این کلاس هستند. این مترها در طول ۱۰ متر و دما و فشار توصیه شده باید حداکثر ۲.۳ میلی‌متر خطا داشته باشند.

کلاس I‌ دقیق‌ترین انواع متر هستند. در طول ۱۰ متر و در همان شرایط توصیه شده حداکثر ۱.۱ میلی‌متر خطا از آن‌ها انتظار می‌رود.

خوانایی

رنگ نوار متر و اعداد روی آن و خطوط میلی‌متری و سانتی‌متری باید به شکلی باشد که دید آن با مشکل روبرو نشود و به راحتی قابل خواندن باشد.

امکانات اضافه

بعضی مترها امکانات اضافه‌ای دارند که کار کردن با آن‌ها راحت‌تر یا طول عمرشان را بیش‌تر می‌کند از جمله:

زبانه مغناطیسی

زبانه ابتدای نوار اگر مغناطیسی باشد می‌تواند خیلی ساده به سطوح فلزی بچسبد و احتیاجی نباشد برای اندازه‌گیری طول یک نفر سر متر را نگه دارد.

ضد زنگ

اگر از متر در محیط‌های مرطوب استفاده می‌کنید بهتر است به فکر تهیه انواع ضد زنگ آن باشید. البته باید دقت کنید که معمولا این وسایل ضد اب نیستند،‌ فقط ماندگاری بیشتری در محیط‌های مرطوب دارند.

ارگونومی

برای کسی که ساعت‌های طولانی متر را در دست گرفته و با آن کار می‌کند طراحی بدنه آن خیلی مهم است. باید شکل و جنس بدنه، جنس تیغه و قدرت فنر درست طراحی و ساخته شده باشد تا در طولانی‌مدت آزاردهنده یا آسیب‌زا نباشد.

قفل

کمی بالاتر در باره این مورد نوشتیم. اگر به تنهایی با متر کار می‌کنید قابلت قفل شدن آن کمک می‌کند هم راحت‌تر و هم دقیق‌تر طول را اندازه‌گیری و یا در هر نقطه‌ای که مورد نظر شما است نشانه‌گذاری کنید. وجود قفل باعث می‌شود لازم نباشد با دست متر را نگه دارید و به این ترتیب دست‌های شما موقع کار کردن آزاد می‌شود. باید توجه کنید که قفل در جایگاه مناسبی قرار گرفته باشد و به راحتی و بدون فشار زیاد عمل کند.

قلاب دو طرفه

وجود قلاب در هر دو طرف ابتدای نوار باعث می‌شود بتوانیم از هر طرف که ممکن بود قلاب را گیر انداخته و با آن کار کنیم.

پوشش ترموستاتیک

چند سانتی‌متر ابتدایی متر جایی است که در معرض بیشترین آسیب است. این پوشش از این ناحیه در برابر شکستگی مقاومت می‌کند.

پوشش فلوئورسنت

مثل ساعت‌های شب‌نما این پوشش در تاریکی از خودش نور تابش و خواندن اعداد را راحت‌تر می‌کند.

مقالات مرتبط: