آچار آلن و آچار ستاره ای چه کاربردی دارند و انواع آن کدام اند؟

آچار آلن ابزاری برای باز و بسته کردن پیچ‌های آلن است. پیچ آلن پیچی است که یک حفره شش ضلعی ته آن قرار گرفته.

اسم آلن از روی یک شرکت آمریکایی گرفته شده که اولین بار سال ۱۹۱۰ میلادی چنین پیچ و آچاری را ساخت. پیچ‌های آلن در مدل‌های متریک با اندازه‌های استاندارد بر حسب میلی‌متر و مدل‌های غیرمتریک برحسب واحد اینچ ساخته می‌شوند.

این پیچ و آچار آن مزایایی داشتند که باعث شد استفاده از آن گسترش بسیار پیدا کند و به یکی از مهم‌ترین ابزار‌ها تبدیل بشود. از جمله مزایای این پیچ این بود که، محل آچار خور پیچ داخل حفره بود و امکان ضربه خوردن و تغییر شکل دادن آن را کمتر می‌کرد. سطح تماس بین آچار و پیچ، یک سطح شش ضلعی است که باعث میشود امکان لیز خوردن آچار و همچنین خراب شدن دندانه‌ها به دلیل فشار زیاد کم‌تر بشود. چون آچار داخل پیچ میشود کار کردن با آن راحت‌تر است، به خاطر این مزیت برای وصل کردن یک پیچ، میتوان پیچ را داخل آچار گذاشت و سپس وارد سوراخ پیچ کرد. شکل متداول این آچار‌ها مشابه حرف L  انگلیسی است، و دسته این آچار به خاطر طول بلندش باعث افزایش گشتاور میشود. در نتیجه نسبت به پیچ‌های معمولی با فشار دست کمتری باز و بسته خواهد شد. هر دو سر این آچار برای بازکردن و بستن پیچ قابل استفاده است. از سر بلند‌تر آن در فضاهای باریک‌تر و جاهایی که پیچ داخل یک سوراخ بلند قرار گرفته استفاده میشود.

اندازه کوچک این آچار باعث میشود به راحتی مجموعه‌ای از آن‌ها برای سایز‌های مختلف قابل حمل و نقل باشد. اما همین اندازه کوچک باعث میشود به راحتی گم شوند. به همین خاطر معمولا این آچار‌ها داخل یک بسته بندی یا متصل به هم در بازار عرضه میشوند. بهترین این آچار‌ها از جنس فولاد با کیفیت ساخته میشود و دسته‌های بلند‌تری دارند.

آچار ستاره‌ای یا همان آچار خورشیدی و پیچ آن که با الگو گرفتن از آچار آلن طراحی شده، کارکردی مشابه آچار آلن هم دارد. تفاوت آن با آلن این است که شکل آن به جای یک شش ضلعی شبیه یک ستاره ۶ پر است. این آچار و پیچ که اولین بار سال ۱۹۶۷ میلادی ساخته شد، امروزه به شکل متداولی در قطعات لپ تاپ و کامپیوتر، موبایل و وسایل نقلیه استفاده می‌شود. مزیت این پیچ نسبت به آلن و پیچ چهارسو یا دو سو در شکل مخصوص آن است که باعث میشود آچار بیشتر داخل سری پیچ درگیر بشود و امکان سر خوردن و بیرون آمدن آن کم‌تر بشود. به علاوه این آچار‌ها به نسبت آلن هم اندازه خود گشتاور بیشتری وارد میکنند، بدون اینکه باعث خوردگی پیچ بشوند. همین ویژگی گشتاور و نیروی بیشتری که این پیچ وارد میکند باعث میشود تا در وسایلی که قطعات ریزی دارند مثل گوشی همراه یا حتی صنایع فضایی این پیچ روز به روز بیشتر استفاده بشود، چون در عین حال که اندازه کوچکی دارد بسیار محکم و مقاوم محل اتصال را نگه میدارد. برخلاف آچار آلن سایزبندی این آچار‌ها مخصوص به خودشان است.

مدل‌هایی از آچار آلن ساخته شده که سر تقریبا گردی دارد. این شکل گرد باعث میشود بتوان آچار را به طور زاویه دار و به شکل مایل وارد پیچ کرد. البته کار کردن با آن زیاد راحت نیست و امکان سرخوردن آچار داخل پیچ زیاد است ولی برای مواردی که فضای کافی برای راحت داخل کردن آچار و چرخاندن آن وجود ندارد مفید است

آچار آلن و ستاره‌ای را میشود به صورت تکی هم سفارش داد اما معمولا آن‌ها را به صورت یک مجموعه در سایزهای مختلف به فروش میرسانند. شکل معمول این آچارها شکل L است که مجموعه آن‌ها یا به وسیله گیره یا حلقه به هم وصل هستند یا داخل یک جعبه قرار گرفته اند.

معمولا از نظر طراحی آچار ستاره ای و آلن را مشابه هم میسازند، فقط شکل سری آچار در آن‌ها تفاوت دارد. برای راحتی کار انواع مختلفی از هر دو نوع آچار آلن و ستاره‌ای ساخته شده که برخی از آن ها را در ادامه معرفی میکنیم.

آچار کوتاه

هیچ تفاوتی با آچار معمولی ندارد فقط کوتاه‌تر است، که کمک میکند بتوان به فضاهای کم ارتفاع که آچار معمولی به آن داخل نمیشود دسترسی پیدا کرد.

آچار دسته T

این آچار‌ها به جای شکل متداول L دارای یک دسته به شکل T هستند که در هر سه سر یا فقط در انتهای این ابزار T شکل یک سری آچار قرار گرفته. این شکل آچار به خاطر دسته T شکلی که ایجاد شده کمک میکند بتوان آن را سریع‌تر چرخاند.

آچار دسته P

در حقیقت این آچار ترکیبی از آچار L و T است. ساختار آن مشابه آچار‌های L است فقط با این تفاوت که یک دستگیره دارد که گرفتن آن را راحت‌تر میکند، و باعث میشود زمان وارد کردن نیرو به پیچ، فشار کمتری به دست وارد بشود. به علاوه این آچار‌ها معمولا بزرگ‌تر از آچار‌های L هستند و نیروی بیشتری به پیچ وارد میکنند که باز و بسته کردن آن را راحت‌تر میکند.

آچار سه راهی

سه سردارد که هر کدام یک سایز را پوشش میدهد. به دلیل طول محدود و شکل مثلثی آن از آن نمیشود به راحتی برای هر کاری استفاده کرد. معمولا دوچرخه سواران به خاطر اندازه کوچکش برای تعمیرات ضروری این آچار را همراه میبرند.

آچار چاقویی

مجموعه سایز های یک آچار است که طراحی‌ای شبیه یک چاقوی سوییسی دارد و چندین آچار داخل یک دسته به صورت تاشو قرار گرفته اند. به دلیل اندازه کوچک جا به جایی آن راحت است و میشود آن را به راحتی همراه داشت. اگر آچار‌ها به اندازه ۹۰ درجه باز شوند میتوان بیشترین گشتاور را به وسیله آن‌ها وارد کرد و اگر ۱۸۰ درجه باز شوند امکان دسترسی راحت‌تر به فضاهای بسته و باریک را ایجاد می‌کنند.

آچار جغجغه ای

مشابه دیگر انواع آچار‌ها از سیستم جغجغه‌ای استفاده می‌کند که کار را سرعت میدهد و برای فضاهای بسته که امکان چرخاندن کامل آچار وجود ندارد کار را بسیار راحت میکند. معمولا سری این آچار‌ها قابل تعویض است؛ بنابراین فقط لازم است تا یک دسته آچار جغجغه‌ای معمولی وجود داشته باشد و سری‌های آلن یا ستاره‌ای به آن متصل بشود.

به علاوه مدل‌های مخصوص آلن وستاره‌ای با دسته جغجغه‌ای T شکل هم ساخته شده اند.

پیچ گوشتی آلن وستاره‌ای

ساختاری کاملا مشابه یک پیچ گوشتی معمولی دارد فقط نوک این پیچ گوشتی برای باز و بسته کردن پیچ‌های آلن یا ستاره ساخته شده و مناسب مواردی است که پیچ داخل یک حفره باریک قرار گرفته و با آچار‌های معمولی دسترسی به آن سخت است. مشابه پیچ گوشتی ساعتی که برای پیچ های ظریف و کوچک استفاده میشود، آچار آلن و ستاره ای هم مدل هایی دارند که برای پیچ های ریز استفاده میشود و کار کردن با آن ها را راحت تر میکند.

از آن جا که آچار ستار ه ای به تازگی در دنیا ساخته شده تا مدت ها از آن در جاهایی استفاده می‌شد که سازنده مایل نبود افراد بتوانند پیچ را به راحتی باز کنند. اما با مرور زمان و متداول شدن این آچار بین مردم این کارکرد پیچ ستاره‌ای از بین رفت. به خاطر همین دلایل امنیتی برای هر دو نوع پیچ آلن و ستاره‌ای یک نوع پیچ و آچار مخصوص ساخته شد که روی پیچ در قسمت میانی آن یک زائده دیده می‌شود، تا پیچ را نتوان به وسیله آچار‌های معمولی باز کرد. برای باز کردن چنین پیچ‌هایی آچار‌های امنیتی مخصوص هم ساخته می‌شوند که البته هنوز در بازار به طور فراگیر وجود ندارند.

 

مطالب مرتبط:

انواع پیچ گوشتی کدامند؟

انواع آچار کدام اند و کاربرد هر کدام چیست؟