کامل‌ترین معرفی انواع موتور برق

همه جا و در هر مکانی ممکن است برای انجام فعالیت‌های ضروری یا غیرضروری به انرژی برق احتیاج پیدا کنیم ولی مشخص است که دسترسی به این انرژی محدود است. شبکه برق فقط در محل‌های محدودی از کره زمین گسترانده شده و امکان قطعی این دسترسی هم به دلیل وقوع حوادثی وجود دارد. موتور برق ابزاری است که این انرژی الکتریکی را هر جایی و هر مکانی که به آن احتیاج داشته باشیم برای ما فراهم می‌کند. موتور برق هم به عنوان منبع یدکی انرژی برق در خانه در زمان قطعی برق، و هم به عنوان منبع اصلی انرژی بیرون از منزل، جایی که به شبکه برق متصل نیستیم برای ما کارایی دارد. موتور برق انواع مختلفی دارد اما همگی آن‌ها یک کار می‌کنند: تبدیل گونه‌های مختلفی از انرژی برای تولید جریان برق. موتور برق یک منبع موقت و احتمالا قابل جابه‌جایی برای به کار انداختن دستگاه‌های برقی در هنگام نیاز است.

موتور برق به فراخور نیاز بازار با تنوع بسیار چشم‌گیری ساخته و عرضه می‌شود. اما همین موضوع بسیاری را به فکر فرو می‌برد چون تنوع زیاد هم انتخاب گزینه مناسب را سخت می‌کند. به این خاطر در این نوشته سعی می‌کنیم انواع مختلف موتور برق را با هم بررسی کنیم تا آن‌ها را بهتر بشناسیم.

انواع موتور برق

موتور برق اضطراری

از قوی‌ترین مدل‌های موتور برق‌ موجود است که می‌تواند انرژی برق مورد نیاز برای تمام وسایل یک خانه، از لامپ گرفته تا کولرها را در زمان قطعی برق تامین کند. بیشتر این دستگاه‌ها به دلیل مصرف بالا مستقیما به سیستم تامین انرژی خانه، مثل گاز شهری متصل می‌شوند. بعضی ژنراتورها هم علاوه بر این به یک مخزن سوخت جایگزین مثل بنزین یا گازوئیل وصل می‌شوند تا تحت هر شرایطی بدون وقفه توانایی تولید برق را داشته باشند. معمولا تنظیمات آن‌ها به شکلی است تا به محض قطع برق وارد عمل بشوند و با کوتاه‌ترین وقفه جایگزین سیستم برق شهری گردند. مشکل این دستگاه‌ها این است که بزرگ و گران اند و هزینه نصب و نگهداری آن‌ها هم بالاست.

موتور برق پرتابل

پرکاربردترین مدل است. کوچک‌تر است و اگرچه مدل‌های مختلفی دارد اما معمولا با سوخت بنزین یا کپسول ال پی جی کار می‌کند. سعی می‌شود تا در ابعاد کوچک طراحی بشود و بهتر است چرخ داشته باشد تا جابه‌جایی آن راحت‌تر باشد. از کارگاه‌ها گرفته تا کمپ و محیط‌های باز مثل باغ و زمین کشاورزی، هر کجا برق شهری در دسترس نباشد به کار می‌آید و می‌تواند ابزارالات و چراغ‌های برقی را به کار بیاندازد. به هر حال دستگاهی به نسبت ضعیف‌تر است و فقط برق چند وسیله محدود (به دلیل توان پایین) را برای مدت زمان کوتاهی (به دلیل کوچک بودن مخزن سوخت) تامین ‌می‌کند. پر سروصدا و آلاینده هم هست، به علاوه اینکه باید دستی آن‌ها را روشن کرد. اما در مقابل دستگاه‌های خانگی قیمت بسیار نازل‌تری دارند.

موتور برق اینورتر

می‌تواند در ابعاد بزرگ خانگی یا کوچک پرتابل ساخته بشود. ویژگی خاص این دستگاه‌ها تغییر هوشمند سرعت دور موتور است. برخلاف دستگاه‌های دیگر که با دور ثابت کار می‌کنند، در این مدل بر اساس میزان مصرف برق، دور موتور دستگاه تغییر می‌کند به همین خاطر تولید صدا و مصرف سوخت آن‌ها خیلی کم‌تر می‌شود. البته گران‌تر است و توان تولیدی کمتری هم دارد. مهم‌ترین مزیت این دستگاه تولید صدای کم و برق کم نوسان است. موتور برق‌های معمولی برق پرنوسانی تولید می‌کنند که اگرچه برای دستگاه‌هایی مثل لامپ یا یخچال مناسب است اما به دستگاه‌های الکترونیکی به راحتی آسیب می‌زند. خروجی برق موتورهای اینورتر برق بسیار باکیفیت‌تری است که برای باتری و برد دستگاه‌های الکترونیکی حساس مثل موبایل و لپ‌تاپ آسیب‌زننده نیست.

انواع سوخت موتور برق

موتور برق بنزینی

بالاتر هم اشاره کردیم که پرفروش ترین مدل ژنراتور برق،‌ با موتور بنزینی است، چون قیمت پایینی دارد، بنزین در همه پمپ بنزین‌ها فروخته می‌شود بنابراین همه جای شهر در دسترس است، توان موتور بنزینی برای بیشتر کاربری‌ها مناسب است، دستگاه نگهداری چندان پیچیده‌ای طلب نمی‌کند و تنظیمات خاصی هم ندارد. به علاوه یک موتور بنزینی از موتور دیزلی صدای کمتری هم تولید می‌کند. در مقابل بنزین سوخت نسبتا گرانی است و برقی که به این روش تولید می‌شود چندان اقتصادی نیست. نگه‌داری بنزین هم باید با احتیاط انجام بشود مخصوصا اگر قرار بر ذخیره حجم بالایی از بنزین باشد. به هر حال موتور بنزینی برای کسانی که از موتور برق گه‌گاه استفاده می‌کنند مناسب‌ترین گزینه است.

موتور برق گازسوز

تفاوتی از نظر ساختار با موتور بنزینی ندارند فقط سوخت مورد نیاز موتور، گاز شهری یا کپسول LPG است. نسبت به بنزین و گازوئیل مزیت‌هایی دارد از جمله اینکه دود کمتری تولید می‌کند و نگهداری کپسول آن بسیار راحت‌تر انجام می‌شود. اتصال مستقیم به گاز شهری هم خیلی راحت است و هم فاکتور خطر را مجدد کاهش می‌دهد. از طرفی معمولا گران‌تر است و موتور به دلیل دمای احتراق بالاتر پروپان زودتر فرسوده می‌شود و نیاز به تعمیرات پیدا می‌کند. این ژنراتورها برای مسافرت و کمپ گزینه مناسبی هستند.

موتور برق دیزلی

قدرت موتور بالاتر، طول عمر بالای موتور، نگهداری آسان و کم‌هزینه و سوخت ارزان‌تر از مزایای این نوع موتور برق است. صدا و آلایندگی زیاد در مقابل از معایب این دسته ژنراتورها به شمار می‌آید. همه این موارد باعث شده‌اند موتور برق‌های دیزلی بیشتر در ابعاد بزرگ و برای کارهای صنعتی، طراحی و ساخته بشوند.

ژنراتور خورشیدی

این دستگاه‌ها با استفاده از پنل‌های خورشیدی برق تولید ‌می‌کنند. در بعضی‌ دستگاه‌ها پنل به دستگاه چسبیده و در بعضی دیگر قابل جدا شدن است تا در موقعیت و زاویه مناسب برای جذب بیشترین مقدار انرژی خورشیدی قرار داده بشود. تنها نوع موتور برقی است که می‌شود آن را داخل فضای بسته استفاده کرد چون نه صدایی تولید می‌کند و نه دودی. هزینه سوخت صفر و هزینه نگهداری پایینی دارد اما خود دستگاه گران قیمت است و توان تولیدی بسیار کم‌تری هم دارد. به علاوه قدرت آن وابسته به قدرت تابش خورشید و در روزهای ابری و بعد از غروب آفتاب عملا بلا استفاده است.

ویژگی‌های فنی

توان تولیدی

توان تولیدی موتور برق باید متناسب با مصرف مورد نیاز باشد. اگر دستگاهی با ظرفیت ۱۰۰۰ وات قرار است به موتور برق متصل بشود باید توان موتور بیش از این باشد. به علاوه باید بسیار دقت کرد که دستگاه‌های برقی در زمان استارت تا چند برابر توان اعلام شده برق مصرف می‌کنند. اگر تولید برق موتور از این عدد کمتر باشد دستگاه‌ها اصلا شروع به کار نخواهند کرد.

یک ژنراتور معمولی بین ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ وات برق تولید می‌کند. برای مقایسه یک تلفن نزدیک به ۵وات، شارژر موبایل ۱۰وات، پنکه ۶۰ وات، یک تلویزیون LED نزدیک به ۱۰۰وات، یخچال ۲۲۰وات، کامپیوتر ۴۵۰وات، اتو ۱۰۰۰وات، مایکروویو ۱۷۰۰وات، فر برقی ۲۰۰۰وات، کتری برقی ۳۰۰۰وات و کولر گازی ۴۰۰۰وات برق مصرف می‌کنند.

سر و صدا

یکی از نکاتی که در زمان خرید چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد حجم صدایی است که موتور تولید می‌کند. قبل از خرید به این مساله توجه چندانی نمی‌شود ولی بعد از تهیه و به‌کارگیری حجم صدای آزاردهنده بسیاری را متوجه اشتباه خود می‌کند. سعی کنید دستگاهی را انتخاب کنید که حتما زیر ۷۰ دسی‌بل آلودگی صوتی ایجاد کند.

تعداد و انواع خروجی

موتور برق، بسته به تعداد دستگاه‌هایی که قرار است به آن‌ها برق‌رسانی کند باید خروجی داشته باشد. ضمنا امکان تولید برق سه‌فاز، ولتاژهای مختلف و برق مستقیم از امتیازات خاص بعضی دستگاه‌ها است.

ایمنی

برای حفظ جان افراد لازم دستگاه حس‌گر کربن مونواکسید داشته باشید تا در صورت تجمع این گاز موتور برق را خودکار خاموش کند و مانع از انتشار بیش از حد این گاز کشنده بشود. برای حفظ سلامت خود دستگاه هم سنسورهای روغن در بعضی مدل‌ها به کار گرفته می‌شود که مانع از کارکرد موتور در صورت کم شدن روغن موتور می‌شود و از آسیب خوردن به قطعات داخلی آن جلوگیری می‌کند.